Sporcular, dahil oldukları spor branşlarına göre belli egzersizler yapıp vücutlarını her daim bir sonraki müsabakaya hazır halde tutmaya çalışırlar. Düzenli beslenmeleri ve egzersiz yapmaları nedeniyle oldukça sağlıklı ve "fit"tirler. Motorsporlarında ise, normal spor branşlarına göre durum biraz daha farklıdır: Çünkü üzerinizde etkili olan sıcaklık, basınç gibi çevresel stresler, kendilerini son derece uç noktalarda gösterir.
Sıcaklık
Sıcaklık öylesine önemli bir etkendir ki, yarış müsabakalarından biri sıcak bir yarış gününe denk gelecek olursa, sürücünün vücudu 60 derece gibi muazzam bir sıcaklıkla, (yarışın tipine bağlı olarak) yaklaşık 2 saatlik bir süre boyunca mücadele etmeye çalışır.
Elbette bahsettiğimiz sıcaklık değerleri sadece hava sıcaklığından kaynaklı değildir. Olası yaralanmalara karşı korumak amacıyla giyilen tulumlar, eldivenler, botlar ve başınızı sıkı sıkıya saran devasa kaskınız, vücudunuzun neredeyse bir alev topuna dönüşmesine sebep olur. Eğitimsiz bir sürücünün böylesine bir ortama birkaç dakikadan fazla dayanabilmesi oldukça zordur. Çözümü ise, yarış süresince belli aralıklar ile su içerek vücuda sıvı girdisi sağlamaktır.
G Kuvveti
G-kuvveti, bir kütleye belirli bir durumda etki eden ivmeye verilen isimdir. G-kuvveti isimlendirmesi aslında yanıltıcı olabilir; zira bu kavram, bir kuvvet değil, bir ivmedir. Ayrıca sadece kütleçekimini değil, kütleçekimi eşleniği olan, ekstra ağırlık hissine neden olan, kütle başına düşen ek kuvveti belirtir.
Düz bir hatta sabit hızla ilerleyen veya hareketsiz duran bir cisme etki eden G kuvveti +1'dir. Dolayısıyla gündelik hayatta genellikle 1G kuvvetine maruz kalırız. G kuvveti 1'in üstüne çıkmaya başladığı anlarda vücudunuz tarafından alışılagelmişin dışında tepkiler verilir. Bunun başlıca sebebi 2G kuvvetinin sizin mevcut ağırlığınızın iki katını hissetmenize neden olmasından kaynaklıdır (tabii bu kuvvetin yönü de önemlidir). Özellikle F1 yarışlarında pilotlar, 6G'ye varan kuvvetlere, uzun süreler boyunca karşı koymaya çalışırlar; yani 60 kg'lık bir yarışçının vücudu üzerinde 360 kg'lık ekstradan bir yük söz konusu olabilmektedir.
Bu kuvvet, vücudun serbest konumlanması halinde sizi muazzam ölçüde yaralayabilecektir. Fakat gelişmiş güvenlik sistemleri sayesinde boyun hariç vücutlarının büyük bir kısmı sabitlenmiştir. Bu yüzden boyun kısmına özel antrenmanların yanı sıra ciddi ağırlıklar ile antrenmanlar gerçekleştirmektedirler. Otomobil içerisinde tüm bu süreci yönetmek için vücudunuz efor sarf edecek ve ısı üretimi gerçekleştirecektir.
Besin ve Sıvı Kaybı
Bahsini geçirdiğimiz etkenler ve bunların haricindeki daha birçok stres faktörüne bağlı olarak yarış pilotları, yarış süresince terlemeye bağlı olarak ciddi miktarda sıvı kaybı yaşarlar. Bu kayıp, gerçek kilo kaybı değildir. Sürücünün başına gelen şey, literatürde desikasyon olarak tanımladığımız susuz kalma durumudur; fakat bu bile oldukça ciddi boyuttadır. Öyle ki pilotların bir kısmı yarışın sonlarına doğru azalan su seviyesine bağlı olarak baygınlık geçirebilmektedir.
Böylesine hayati bir durumla başa çıkmak için yarış sırasında sıvı takviyesi almaktadırlar; ancak aldıkları sıvı miktarı nadiren yeterli düzeyde olmaktadır. Bu yüzden yarış sonrası ve öncesinde diğer spor branşlarına nazaran çok daha dengeli ve hedefe yönelik bir diyet izlenir.
Sonuç
Bahsini geçirdiğimiz tüm streslerde ortak noktamız olan sıvı kaybı başlığımızdaki sorunun cevabını merak eden okurlarımız için cevap niteliği taşımaktadır. Normal çevre koşullarında, kokpit sıcaklığının 40 ila 45 derece arasında değiştiği durumlarda her bir yarışçı 2 ila 3 kilograma kadar sıvı kaybedebilir. Aşırı çevre koşullarında ise yarışçıların kaybettiği kilo miktarı 4-4,5 kilogram arasına ulaşabilir.
Yarış sırasında zaman zaman sıvı tedariki olsa da, kaynayan ortamda terleyerek kaybettikleri su miktarını dengelemeyi başaramaz ve bu da aşırı dehidrasyona neden olur. Her yarışçı, yarış öncesi ve sonrası tartılır. Tartıya çıkana kadar hiçbir sürücü bir şey yiyip içemez. Bu süreç sayesinde, yarış seansı sırasında kaybedilen kilolar takip edilebilir.
Taglar: #motospor #ralli #sporcubeslenmesi #sukaybı
Haberi Yapan: Diyetisyen Dünyası Editörü
Tarih: 12.12.2021
Kaynak: Evrim Ağacı