Sporcu beslenmesi, egzersiz performansını optimize edecek ve egzersize uyumu sağlayacak besin öğeleri tüketimini ve uygulamasını içerir. Artan enerji gereksiniminin karşılanması ve özellikle enerji gereksinimi için karbonhidrat alımı, vücut bileşiminin düzenlenmesi için protein ve karbonhidrat alımının dengelenmesi ve diğer besin öğelerine olan gereksinimin artması, spor beslenmesinin başlıca konularıdır. Beslenme hedeflerine ulaşmak için çeşitli planlar yapılsa da sporcuların yiyecek ve içeceğe ulaşmalarını engelleyen faktörler olduğunda sporcular zorlanır.
Her ramazan ayında edinilen deneyimin ancak bir kısmı ertesi yıla aktarılabilir
Gün doğuşundan gün batıımına kadar, yiyecek ve içecek tüketilmeden ramazan ayı süresince tutulan oruç, gün içinde yeme ve içme saatlerinin tutarlı olmadığı bir süreçtir. Beslenme tercihleri de yemek ile ilgili özel inançlara göre değişebilir. Oruç uygulaması; kişiye, bulundupu çevrenin kültür ve inanç yapısına, coğrafi konumuna, değişen ramazan günlerine, iş ve aile ortamlarına göre değişebilir. Yazın yüksek rakımdaki ramazan ayı ile kışın özellikle düşük rakımdaki ramazan ayında yaşanan zorluklar birbirinden farklıdır. Bu zorluklar ayrıca kişinin uygulamalarını destekleyen Müslüman ağırlıklı bir toplumda oruç tutmasıyla, Müslüman olmayan bir çevreye uyum sağlamaya çalışması arasında da fark yaratır. İslami bir toplumda ramazan ayında oruç tutmamayı seçenler için, eğer çalışma ve müsabaka programı ramazan ayına adapte edilmişse, çeşitli zorluklarla karşılaşılır. İş gereği veya sağlık nedenleriyle ramazan orucunun ertelenmesi mümkün olsa da, kaçırılan günler en yakın fırsatta telafi edilir. Bu nedenle sporcular için oruç tutmak, ertelemekten daha kolaydır. Ramazan ayı her yıl 11-12 gün öne gelir ve o yıl yaşanan zorluklar ertesi yıl oldukça farklı olabilir. Bu nedenle, her ramazan ayında edinilen deneyimin ancak bir kısmı ertesi yıla aktarılabilir.
Antremana uyum ve antreman sonrası beslenme planlanabilmesi için saatler revize edilmelidir
Uzun süren yiyecek içecek tüketememe ve yeme içme zamanlarının sınırlanması, antreman saatleri ile ilgili de sorun yaratır. Ayrıca dini inançlar ve geleneklerden kaynaklanan beslenme tercihleri de beslenme düzenini değiştirebilir. Tüm bu etkenler, sporcunun beslenme hedefine ulaşmasını engelleyebilir. Zorluklar arasında performans ve toparlanma için acil gereksinim duyulan önemli besin öğelerine uygun zamanlarda ulaşamamak da vardır. Ayrıca günlük gereksinimi, yemek yenilebilen sınırlı zamanda tüketmek zordur. Çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde, ramazan ayı boyunca günlük aktiviteler değişebilir, uyku ve yemek süreleri sınırlanabilir. Ramazan orucu, egzersiz öncesi, sırası ve sonrasında beslenme desteğine engel olduğu için antremana uyumu azaltabilir. Bu durum; yeterli dinlenememe, kas ve beynin enerji kaynağı olan karbonhidratların yeterli ve uygun zamanda alınmamasının neden olduğu, yetersiz glikojen deposundan kaynaklanabilir. Egzersizin hemen ardından karbonhidrat, sıvı ve protein tüketmek, toparlanma açısından önemlidir. Yiyecek alımının kritik zamanlarda engellenmesinin yanında ramazan orucu , makro besin öğelerinin gün içerisindeki alımlarını da etkileyerek, antremanın ardından toparlanma ve bir sonraki antreman hazırlığını da engelleyebilir. Ramazan ayında oruç tutan Müslüman sporcular, antreman saatlerini mümkün olduğu kadar beslenme desteği alabilecekleri saatlere kaydırarak, değişen beslenme alışkanlıklarından kaynaklanan etkileri en aza indirebilirler. Akşamdan sabaha kadar olan sürede sporcuların, yiyecek ve sıvı tüketimlerinde de dikkatli seçim yapmaları önemlidir.
Son olarak...
Spor dalına, antreman süresine göre belirlense de, genel olarak sporculara antreman öncesi, sırası ve sonrasında karbonhidrat ve sıvı alımını arttırmaları, antreman bittikten hemen sonra da protein, karbonhidrat ve sıvı tüketmeleri önerilir. Genel beslenme gereksinimlerinin karşılanmaması veya antreman sonrasına özel beslenme desteklerinin yapılmaması, performansı olumsuz etkileyerek antremanın ve toparlanmanın etkinliğini azaltabilir.
Ramazan ayında oruç tutan Müslüman sporcular performans, antremana uyum ve toparlanma için gereksinim duydukları besin öğelerini sağlayacak yiyecek ve içecekleri tüketmek için gece öğünlerinde fırsatları iyi değerlendirmelidir. Beslenme desteği gereken antreman öncesi ve sonrası dönemler, antreman programı değiştirilerek günün başlangıcına, sonuna veya beslenme desteği sağlanabilecek akşam saatlerine kaydırmalıdır.
Prof. Dr. Gülgün ERSOY'un ''Fiziksel Uygunluk (Fitness) Spor ve Beslenme İle İlgili Temel Öğretiler-Güncellenmiş 2. Baskı.2016'' kitabından alınmıştır.
Taglar: #diyetisyen #sporcubeslenmesi #diyet #oruç #ramazan #sahur #iftar #GülgünErsoy
Haberi Yapan: Diyetisyen Dünyası Editörü
Tarih: 7.05.2020
Kaynak: Fiziksel Uygunluk (Fitness) Spor ve Beslenme İle İlgili Temel Öğretiler-Güncellenmiş 2. Baskı.2016